ԳԻՐՔ ՄՆԱՑՈՐԴԱՑ
ՀԱՆԵԼՈՒԿ ԵՐԿՐՈՐԴ
-Այդ ո՞ր կենդանին է, որ չգիտի լողալ,
Իսկ թե փորձեց՝
Սուզվում-խեղդըվում է:
Շա՜տ-շատերը իրենց չարչարեցին
Իզո՛ւր,
Մտածեցի՜ն երկար, միտք արեցին
Իզո՛ւր,
Մեծը փոքրին նայեց,
Սա՝ տարեցին
Իզո՜ւր,
Մինչև որ պատահած կենդանաբանն ասաց.
-Այդ կենդանին ուղտն է:
Իսկ ես գոռացի.
-Ո՜չ,
Այդ կենդանին... ե՛ս եմ,
Որ չգիտեմ կյանքի սահանքներում լողալ,
Հետն էլ նաև... սողալ...
02.III.1967թ.
Արզնի
ՍԵՐԸ՝ ՀԱՆԵԼՈՒԿ
Ե՞րբ և ինչպե՞ս է,
Որ մենք մեր գլխով
Կարծես դիպչում ենք արևի գլխին
Ու մեր ոտքերի տեղն ենք մոռանում,
Քանի որ սրանք
Խրված են լինում
Օվկիանի խորունկ հատակում կարծես...
Ե՞րբ և ինչպե՞ս է,
Որ մեր աչքերը
Խոշորանալով ու լայնանալով
Բռնում են կարծես ամբողջ դեմքը մեր,
Ու մոռանում ենք տեղը մեր սրտի,
Որ տրոփում է արդեն... ամենո՜ւր՝
Մեր կրծքի նաև ա՛ջ կողմում,
Նաև
Մեր ծնկների՛ մեջ,
Մեր կրունկների
Ու մինչև անգամ... ատամների՛ տակ...
Եվ տնավորված մեր սիրտը
Դարձյա՜լ
Տնավեր դարձած
Ու թափառական դարձած վերստին,
Ճամփա է ընկնում
Մաշված հետքերով անքուն կարոտի՝
Ինքն իրեն նորից դառնալու հույսով...
Վերջապես, ասա՛, ե՞րբ և ինչո՞վ է,
Որ ցավի հումը
Եփվել-եռալով դառնում է տանջանք...
Եվ մի այնպիսի՜-այնպիսի՜ տանջանք,
Որ մեզ դարձնում է... կենտրոն աշխարհի:
13.III.1967թ.
Արզնի
ԱՐՄԱՏԱՎՈՐ ՀԱՆԵԼՈՒԿ
Մասրենի՞ն:
-Մասրենին թե՛ թուփ է, թե՛ ծառ է:
Աճում է և՛ անհող, և՛ անջուր,
Բայց միշտ էլ ամուր ու պայծառ է:
Բուսնում է նա ժայռի ականջում,
Բուսնում է քարափի շրթունքին,
Եվ նրա ցավերով երկունքի
Ծնվում է դալարուկ մի տունկի՝
Ոչ պակաս և՛ անհող, և՛ անջուր...
-Մասրենին ո՛չ թուփ է, ո՛չ ծառ է:
Մասրենին... կապիկն է... վարդերի,
Վարդերի այբ-բեն-գիմ հեգելը...
-Մասրենին սեռերի բարդ դերի
Արտիստիկ նմուշն է: Էգերը
Մշտապես կոճկըված-հավաք են,
Մինչդեռ միշտ ճաքում են որձերը,
Եվ նրանց դալարուկ զավակը
Այդպես էլ վարելով գործերը՝
Չի մերժում իր նախնյաց փորձերը.
Նոր էգերն էլի՛ միշտ հավաք են,
Ճաքում են միշտ նորեկ որձերը...
-Մասրենին ո՛չ թուփ է, ո՛չ ծառ է,
Ո՛չ վարդ է:
-Իսկ ինչ է:
-Երևի
Մասրենին... լուսնոտն է... արևի,
Որ քայլում քիվերի վրայով,
Բնական-ժայռեղեն քիվերի,
Ու ներքև չի ընկնում իր վերից...
25.III.1967թ.
Արզնի
ՑՄԱՀ ԲԱՆՏԱՐԿՅԱԼ
Հորիզոնական-միջօրեական սեղմ օղակներում
(Նայեցե՛ք մի պահ այս գըլոբուսին)
Խեղճ Երկրագունդն է կապվել-կապանքվել:
Եվ չկա ո՛չ մի պետքական կացին, ուրագ կամ սղոց:
Ու երբ պարապ եմ
(Այսինքըն` երբ ինքըս ինձ հետ եմ,
Այսինքըն` երբ ես եմ իսկական),
Ատամներով եմ շարունակ կրծում
Ցմահ բանտարկված այս երկրագնդի
Ցանցը երկաթե`
Ապավինելով ծով բարությանն իմ`
Եվ բարությունից շատ ավելի մեծ համբերությանը:
Բայց ես ո՛չ մի կերպ,
Ո՛չ մի հրաշքով
Չե՜մ կարող ապրել Աստվածաշնչի հերոսների չափ,
Ո՛չ 300, ո՛չ 100 տարի:
Ուրեմըն դուք էլ, որ մարդ եք կոչվում,
Դո՜ւք էլ օգնեցեք ձե՛ր ատամներով,
Թերևս ազատենք
Ցմահ վանդակված այս խեղճ-անճարին...
10. XI. 65
Չանախչի